Nacionalni park Prokletije i njegovo neposredno okruženje, osim prirodnih bogatstava, imaju i bogato kulturno – istorijsko nasljeđe od praistorije do našeg doba. Na prostorima Prokletija su se do­se­lja­va­le i smje­nji­va­le raz­ne ci­vi­li­za­ci­je ko­je su osta­vljale tra­go­ve svo­ga po­sto­ja­nja. Tra­go­vi ma­te­ri­jal­ne kul­tu­re, od­no­sno kul­tur­no-isto­rij­ske vri­jed­no­sti, na ovom pro­sto­ru da­ti­ra­ju iz raz­li­či­tih pe­ri­o­da.

Praistorijski sunčani časovnik.

Za praistorijski sunčani časovnik sa Prokletija (u predjelu rezervata Volušnice), preliminarni nalazi ukazuju da je jako sličan najstarijim sunčanim časovnicima na svijetu koji su otkriveni prije nekoliko godina u Ukrajini i vezuju se za stepsku Srubna kulturu. Svega nekoliko ovakvih sunčanih časovnika sačuvano je u svijetu, a na osnovu analogije prokletijski primjerak može se datovati u period, otprilike, 1.500 godina prije nove ere.

Kamen sa vremenskim markerima sunčanog časovnika, koje je tokom bronzanog doba uklesao dobar poznavalac „kretanja” Sunca i Mjeseca, predstavlja jedinstven arheoastronomski nalaz na ovom području.

Na površini kamenog bloka uočljive su oznake časovnog niza, ukupno petnaest (15), koje u vidu lećastih depresija obrazuju takozvanu analematsku elipsu (dnevni otklon Sunca) u čijem središtu se nazire kružni motiv. Tri radijalna utora uočljiva su na arbitrarno određenim stepenima za 16, 18 i 20 sati, što može da ukazuje na period zalaska Sunca u različita godišnja doba.

Vizuelna šema za mjerenje protoka vremena koja je otkrivena na površini kamenog bloka na Prokletijama svjedoči o izvjesnom poznavanju principa akvizicije vremenskih podataka i to pokazuje da su ljudi koji si nastanjivali ovaj prostor posjedovali znanje o postupcima mjerenja i praćenja astronomskih pojava.